بقره آیه 44

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
«أتامرون الناس بالبر و تنسون أنفسکم و أنتم تتلون الکتاب أفلا تعقلون»

آیا مردم را به نیکی (و ایمان به پیامبری که صفات او آشکارا در تورات آمده) دعوت می‌کنید،

اما خودتان را فراموش می‌نمائید؛ با اینکه شما کتاب (آسمانی) را می‌خوانید! آیا نمی‌اندیشید؟

«نکات تفاسیر»
1- باید بین قول و عمل آمر به معروف و ناهی از منکر هماهنگی وجود داشته باشد تا امر و نهی تأثیر داشته باشد و یکی از شرایط تأثیر امر به معروف و نهی از منکر طبق این آیه عمل به گفته‌هایست که آمر و ناهی باید آنرا بر خود لازم بداند. (جامع البیان فی تفسیر القرآن- عیاشی)

2- آمر به معروف و ناهی از منکر باید خودش عامل به گفته‌هایش باشد تا امر و نهی وی مثمر ثمر واقع گردد. (جامع البیان)

3- یکی از شرایط واجب شدن امر به معروف و نهی از منکر، احتمال تأثیر می‌باشد. (جامع‌البیان)
4- یکی از فواید امر به معروف و نهی از منکر پیوستن به امّت پیامبر (صلی الله علیه وآله) می‌باشد. (جامع‌البیان)

5- فرقی میان منافقین با کسانی که امر و نهی می‌کنند امّا به گفته‌های خود عمل نمی‌کنند نمی‌باشد. (جامع البیان)

6- امر به معروف و نهی از منکر واجب فوری می‌باشد. (جامع البیان)

7- عمل نکردن به گفته‌های خود از نشانه‌های بی‌عقلی است. (ترجمه المیزان)

8- در این آیه، کلمه‌ «النّاس» آمده است و آن دلالت بر عموم دارد و شخص یا اشخاص خاصّی مورد نظر نمی‌باشد. (ترجمه‌ المیزان)

9- امر به معروف و نهی از منکر باید استمرار داشته باشد. (ترجمه تفسیر المیزان)

10- علم داشتن به معروف و منکر از شرایط وجوب امر به معروف و نهی از منکر می‌باشد. (ترجمه‌ی تفسیر المیزان)

11- هر چیزی که معروف است، شایستگی مورد امر واقع شدن را دارد. «الف و لام» »البّر» یعنی تمام نیکی‌ها. (ترجمه‌تفسیر المیزان)

12- کسی که امر به معروف و نهی از منکر می‌کند ولی خودش به آنچه امر و نهی کرده عمل نمی‌نماید، گویا خودش را قربانی کرده است. (عیاشی)

13- امر کنندگان و ارشاد کنندگان بی‌عمل را نکوهش می‌کند. (تفسیر راهنما)

14- کسی که دیگران را ارشاد می‌کند، باید ارشادگر خود نیز باشد. (تفسیر راهنما)

15- ارشادگر به خیر، باید خود نیز عامل به خیر باشد. (تفسیر راهنما)

16- هماهنگی قول و عمل جزء شرایط لزوم امر به معروف و نهی از منکر نمی‌باشد بلکه جزء شروط تأثیر آن می‌باشد، بنابراین افرادی که عامل به قول خویش نیستند؛ می‌توانند امر و نهی نمایند و نباید به بهانه‌ی عمل نکردن به قول خود این دو فریضه بزرگ ترک شود. (الدّر المنثور)

17- یکی از تأثیرات هماهنگی بین قول و عمل آمر به معروف و ناهی از منکر، نجات از عذاب الهی است. (الدر المنثور)

18- از جمله عذابهایی که در انتظار آمران و ناهیان بدون عمل می‌باشد؛ بریدن لبهای آنان با قیچی‌هایی از آتش است. (نور الثّقلین)

1- گرچه روی سخن آیه به قوم بنی اسرائیل است ولی مسلماً مفهوم آن گسترده است و دیگران را نیز شامل می‌شود.

2- بعضی از علمای یهود به بستگان خود که اسلام آورده بودند توصیه به ایمان می‌کردند ولی خودشان ایمان نمی‌آوردند.

3- علمای یهود قبل از ظهور پیامبر (صلی الله علیه وآله) مردم را به ایمان به پیامبر (صلی الله علیه وآله) دعوت می‌کردند اما هنگام ظهور آن حضرت از ایمان آوردن به آن حضرت خودداری کردند.

4- آمر به معروف باید آنچه را به دیگران توصیه می‌کند (نیکی‌ها را) خود نیز عامل به آن باشد.

5- کسی که کتاب آسمانی را می‌خواند باید اهل تدبر و تفکّر در آیات نیز باشد. صرف خواندن کفایت نمی‌کند.

6- آمر به معروف و ناهی از منکر و مبلغ باید بیش از سخن گفتن مردم را با عمل راهنمائی و ارشاد نماید. حدیث (مردم را به غیر زبان به اسلام دعوت نمائید.)

7- وقتی سخن امر به معروف و ناهی از منکر از دل و جان برخیزد لاجرم بر دل شنونده و مخاطب می‌نشیند اما اگر تنها از زبان گوینده (آمر به معروف و ناهی از منکر) باشد از گوشها بیشتر تجاوز نمی‌کند.

8- امر به نیکی باید مدام باشد.

9- امر به نیکی همراه با عمل پسندیده‌تر است.

10- عمل نکردن به گفته‌ها نشانه‌ی بی عقلی است.

11- وقتی عمل صورت گرفت انسان به مقام تعقل و رشد می‌رسد. (عمل کردن به گفته‌ها نشانه‌ی تعقل و رشد است).

12- بهترین نصیحت و موعظه به کسانی که فقط با زمان مردم را دعوت به نیکی می‌کنند نه با عمل دعوت به تعقل است .

تفسیرنمونه

منبع:معاونت امربه معروف ونهی ازمنکر نیروی مقاومت بسیج